διαβάσης

διαβάσης
Έκχυτο πυριγενές πέτρωμα της οικογένειας των διαβασών, μελαφυρών και βασαλτών. Είναι χονδροκοκκώδες έως λεπτοκοκκώδες πέτρωμα. Παλαιότερα θεωρούσαν ότι οι δ. ήταν παλαιοηφαιστειακοί σχηματισμοί που δημιουργήθηκαν στις αρχές του παλαιοζωικού αιώνα. Η συστηματική τους κατάταξη παρουσιάζει ακόμα προβλήματα. Επικρατέστερη είναι η άποψη ότι οι δ. είναι έκχυτα πετρώματα που σχηματίστηκαν μέσα σε υποθαλάσσια γεωσύγκλινα, υπό ειδικές συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης –πιθανόν μέσα σε φλέβες– και γι’ αυτό η σειρά κρυστάλλωσης των ορυκτών εμφανίζεται ανεστραμμένη: εδώ οι ιδιόμορφοι κρύσταλλοι είναι πλαγιόκλαστα, που σχηματίζουν ένα σύμπλεγμα, ενώ οι κρύσταλλοι του αυγίτη που συμπληρώνουν τα κενά θα έπρεπε κανονικά να έχουν κρυσταλλωθεί πρώτοι. Παρουσιάζουν δηλαδή τυπικό οφειτικό ιστό, ο οποίος είναι και το κύριο χαρακτηριστικό τους, και όχι πορφυριτικό, όπως τα ηφαιστειογενή πετρώματα. Τα συστατικά τους στοιχεία είναι ασβεστονατριούχοι άστριοι κυρίως (πλαγιόκλαστα) και αυγίτης (πυρόξενος, με μικρή συμμετοχή μαγνητίτη, τιτανίτη, απατίτη ή ιλμενίτη). Υπάρχουν τρεις βασικές ποικιλίες δ.: ο τυπικός δ. (πλαγιόκλαστα + αυγίτης), ο ολιβινικός δ. (πλαγιόκλαστα + αυγίτης + ολιβίνης) και ο υπερσθενικός δ. (πλαγιόκλαστα + αυγίτης + υπερσθενής). Το χρώμα τους είναι σκούρο πράσινο ή και μαύρο. Με την επίδραση των ατμοσφαιρικών παραγόντων οι δ. εξαλλοιώνονται: ο αυγίτης μετατρέπεται σε αμφίβολο (ουραλιτίωση). Συνηθέστερη είναι η εξαλλοίωση των πυροξένων σε χλωρίτη. Οι Αμερικανοί πετρογράφοι παραδέχονται ως δ. μόνο όσους έχουν υποστεί ουραλιτίωση, ενώ τους υπόλοιπους τους θεωρούν δολερίτες. Η πυκνότητα του δ. κυμαίνεται μεταξύ 2,8 και 3 gr/cm3. Όταν αποσαθρωθεί, ο δ. χάνει το πράσινο χρώμα του και γίνεται καστανός, εξαιτίας των οξειδίων του σιδήρου (λεμονίτης). Στα θερμά κλίματα ο δ. εξαλλοιώνεται σε κίτρινη άργιλο. Με την επίδραση της δυναμομεταμόρφωσης, οι δ. μετατρέπονται σε πρασινίτες. Οι δ. αφθονούν στις ΗΠΑ, στη Γερμανία, στη Σκανδιναβία, στις κεντρικές και ανατολικές Άλπεις της Ιταλίας, μέσα σε οφειολιθικούς σχηματισμούς με τη μορφή πρασινιτών. Στην Ελλάδα απαντώνται κυρίως σε ιουρασικούς ορίζοντες στην ομάδα πετρωμάτων των σχιστολίθων, των κερατολίθων και των οφειολίθων. Σε ορισμένες περιπτώσεις μέσα σε διαβασικές μάζες εμφανίζεται μεταλλογένεση χαλκού και μαγγανίου και κοιτάσματα στεατιτών. Οι δ. έχουν εφαρμογές στην κατασκευή οδοστρωμάτων. Ο διάβασης, έκχυτο πυριγενές πέτρωμα, αποτελείται κυρίως από πλαγιόκλαστα και αυγίτη.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • διαβάσης — διάβασις crossing over fem nom/voc pl (doric aeolic) διαβά̱σης , διαβαίνω stride aor part act fem gen sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ισόπεδη διάβαση — Διασταύρωση σιδηροδρομικής γραμμής με οδική αρτηρία που βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο. Σε οδούς μικρότερης σπουδαιότητας και χαμηλής κυκλοφορίας, η ι.δ. μπορεί να είναι διαρκώς ανοιχτή (αφύλακτη)· όμως, η μέγιστη ταχύτητα των τρένων δεν πρέπει, στην …   Dictionary of Greek

  • απορία — Θεά των αρχαίων Ελλήνων, προσωποποίηση της φτώχειας. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι οι κάτοικοι της Άνδρου, όταν o Θεμιστοκλής τους απείλησε ότι θα κατέστρεφε το νησί τους αν δεν του έδιναν χρήματα, του απάντησαν ότι λάτρευαν δύο θεότητες, την Πενία… …   Dictionary of Greek

  • αυχένας — I (Γεωγρ.). Όρος με πολλά συνώνυμα (που κάποτε αποτελούν τοπικούς ιδιωματισμούς: διάσελο, δερβένι κλπ.), ο οποίος χαρακτηρίζει ένα χαμηλό σημείο κορυφογραμμής ανάμεσα σε δύο υψώματα. Μέσω αυτών προσδιορίζονται μεταξύ άλλων και τα διάφορα τμήματα… …   Dictionary of Greek

  • διάβαση — η (AM διάβασις) [διαβαίνω] 1. δίοδος, πέρασμα 2. τόπος διάβασης, πόρος, ατραπός αρχ. 1. το μέσον με το οποίο γίνεται δυνατή η διάβαση, η γέφυρα 2. πορθμείο 3. η αλλαγή τών εποχών τού έτους 4. ανάπαυλα κατά την απαγγελία 5. η μεταβατική ενέργεια… …   Dictionary of Greek

  • διαβατήριο — Δημόσιο έγγραφο –συνήθως με τη μορφή βιβλιαρίου– που επιτρέπει την έξοδο του κατόχου του από το εθνικό έδαφος και την είσοδό του σε χώρα του εξωτερικού. Οι χώρες διάβασης ή τελικού προορισμού δίνουν τη συγκατάθεσή τους με τη μορφή θεώρησης, που… …   Dictionary of Greek

  • καμπάνια — I Μακεδονικό βαθύπεδο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, μεταξύ των πόλεων της Βέροιας, της Νάουσας και της Έδεσσας, γνωστό και με την ονομασία πεδιάδα της Θεσσαλονίκης. Έχει μήκος 70 χλμ. και πλάτος 55 χλμ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προσχωσιγενή… …   Dictionary of Greek

  • καμπανιά — I Μακεδονικό βαθύπεδο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, μεταξύ των πόλεων της Βέροιας, της Νάουσας και της Έδεσσας, γνωστό και με την ονομασία πεδιάδα της Θεσσαλονίκης. Έχει μήκος 70 χλμ. και πλάτος 55 χλμ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προσχωσιγενή… …   Dictionary of Greek

  • κλειδί — Μεταλλικό αντικείμενο διαφόρων σχημάτων, κατάλληλο να θέτει σε λειτουργία μηχανικά συστήματα (κλειδαριές, περικόχλια, κοχλίες, χιτώνια ή ενώσεις σωλήνων), τα οποία βασίζονται αποκλειστικά στην αρχή του μοχλού. Στα κ. για κλειδαριές διακρίνονται η …   Dictionary of Greek

  • μεσονύκτιο — και μεσονύχτι, το (ΑM μεσονύκτιον και μεσανύκτιον, Μ και μεσονύχτιον) το μέσο τής νύχτας, η δωδέκατη νυκτερινή ώρα, τα μεσάνυχτα («καὶ ἐκοιμήθη Σαμψὼν ἕως μεσονυκτίου», ΠΔ) νεοελλ. 1. (ειδικά στην αλληγορική φρασεολογία τών τεκτόνων) το τέρμα τής …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”